Samodzielni

Konto w banku

Dużą wygodą jest posiadanie konta w banku. Warto mieć rachunek bankowy bo:

  • pracodawcy i instytucje wolą przekazywać pieniądze przelewem, a nie gotówką
  • masz dzięki temu dostęp do oferty banku - lokat, kont oszczędnościowych, kart płatniczych, robienia przelewów, stałych zleceń, debetów, kredytów itp.
  • nie musisz nosić przy sobie gotówki
  • większość banków ma dostęp internetowy do swoich usług, dzięki czemu możesz zarządzać swoimi pieniędzmi o dowolnej porze
  • możesz robić zakupy przez Internet.


Wybierajac bank i konto zwróć uwagę na:

  • koszt prowadzenia konta
  • sposób wydawania kart bankomatowych / płatniczych
  • koszty przelewów i innych usług płatniczych
  • koszt wpłat i wypłat gotówki w banku
  • koszt wypłat w bankomatach
  • koszt karty kredytowej
  • koszt usług dodatkowych (np. ubezpieczeń)
     

Sprawdź dokładnie wszystkie opłaty i wybierz taką ofertę, w której te usługi, z których zamierzasz najczęściej korzystać są najtańsze lub bezpłatne. Podstawowe konto to rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy (ROR).

Najczęściej banki naliczają opłaty za:

  • prowadzenie rachunku
  • przelewy
  • wypłaty z bankomatów innych banków
     

Niekoniecznie jednak każdy bank nalicza opłaty za wszystkie te rzeczy.

Sprawdź, jakie są Twoje potrzeby:

  • Czy często wypłacasz gotówkę z bankomatów w różnych punktach miasta? Jeśli tak, wybierz rachunek, w którym nie płaci się za wypłaty.
  • A może robisz dużo przelewów przez Internet? W takim razie poszukaj rachunku, w którym opłaty ze przelewy są niskie lub wcale ich nie ma.

Oszczędzanie

Jak warto oszczędzać?
Form oszczędzania może być wiele.
Żeby pieniadze nie traciły na wartości przez... inflację.

Lokaty
Powierzasz swoje pieniądze bankowi na określony czas, a bank po upływie tego czasu oddaje Ci pieniądze wraz z odsetkami. Odsetki to kwota, o jaką powiększają się pieniądze, które dałeś/aś do dyspozycji bankowi. Bank zainwestował te środki i podzielił się z Tobą tym, co zarobił.

Podejmując decyzje o lokacie weż pod uwagę:
- czas, na jaki chcesz zamrozić środki. Zrywanie lokaty przed czasem nie opłaca się, ponieważ powoduje utratę odsetek. Lokaty na dłuższy czas są wyżej oprocentowane, choć ograniczasz sobie na dłużej dostęp do pieniędzy.
- oprocentowanie i jego rodzaj (bo może być stały albo zmienny)
- kapitalizację, czyli częstotliwość naliczania odsetek.

 

 

CZAS LOKATY

100zł

 

1 miesiąc

3 miesiące

12 miesięcy

oprocentowanie

3,5%

0,29zł

0,88zł

0,86zł

3,56zł

3,50zł

6%

0,50zł

1,51zł

1,47zł

6,17zł

6,00zł

 

Na koniec

Co miesiąc

Na koniec

Co miesiąc

Na koniec

Kapitalizacja

„Nie lekceważ lokat jednodniowych. W ostatnich trzech miesiącach lokaty te były zdecydowanie najwyżej oprocentowane. Zyski dodatkowo zwiększa zwolnienie z 19-procentowego podatku Belki wynikającego z niskiego jednodniowego zysku od takich lokat (zbyt niskiego, żeby naliczyć od niego podatek). W pierwszej połowie 2010 roku lokaty te będą bardzo popularne”.

Wyciśnij ze swoich oszczędności siódme poty, „Gazeta Wyborcza” z dnia 04.01.2010.

Konto oszczędzające
Jest to forma rachunku bankowego z wysokim oprocentowaniem, porównywalnym z lokatą. 

Ale uwaga, jeśli nawet konto jest bezpłatne to zwykle opłaty za przelewy i inne usługi związane z tym kontem są droższe niż na zwykłym rachunku. Dlatego korzystne jest używanie go do oszczędzania.

Podejmując decyzję o założeniu konta oszczędzająego, weź pod uwagę:

  • opłaty za prowadzenie
  • opłaty za przelewy i inne usługi
  • planowane zyski
  • jakie będą koszty w porównaniu z potencjonalnymi zyskami.

Inwestowanie

Inwestycje to aktywna forma oszczędzania łącząca się z dążeniem do tego, aby pieniądze pomnażały się. Może się tak stać gdy ulokujesz je w banku albo kupując za nie coś, co uznane jest powszechnie za dobro inwestycyjne (czyli coś, co zyskuje na wartości w miarę upływu czasu, np. mieszkanie albo wyroby ze złota). A konkretnie? Możesz inwestować nawet niewielkie kwoty w złote monety wydawane przez Narodowy Bank Polski. Po jakimś czasie część z nich bardzo zyskuje na wartości, a na pewno nigdy nie traci.

Szczegóły możesz poznać tutaj: www.nbp.gov.pl

Płatność

Płacić i jak płacić? Oto jest pytanie.

Jeśli coś kupujesz, wcześniej czy później trzeba za to zapłacić. W wielu miejscach płacisz gotówką. Płatności bezgotówkowe są coraz popularniejsze, bo noszenie dużych kwot jest mało praktyczne i nie zawsze bezpieczne. Jaką formę płatności wybrać?

Gotówka
Karta płatnicza
Przekaz pocztowy
Płatność w agencji bankowej
Przele​w

Bezpieczeństwo

Jeżeli jedynie Ty znasz hasło do konta bankowego, to musisz pilnować tylko jednej osoby – siebie samego/samej.

Zasady korzystania z bankomatu:

  1. Przy bankomacie musisz być sam/a. Żadnych znajomych, nawet najbliższych. Możesz wyjaśnić każdemu, kto będzie Ci chciał towarzyszyć przy wypłacie, że chcesz zostać sam/a, bo tak jest bezpieczniej. Jeżeli chcesz, żeby Twoje pieniądze nie„rozpłynęły się”, wpisuj kod PIN bez towarzystwa innych ludzi
  2. Kiedy wstukujesz PIN w bankomacie albo na terminalu sklepie, zasłoń dłonią klawiaturę. Kamerka czy cudze oko, to Twój wróg!
  3. Zdarzają się fałszywe bankomaty albo takie, które są obserwowane na przykład przez minikamerę założoną przez oszustów. Jeżeli cokolwiek wzbudzi Twoje podejrzenie, wycofaj się. Możesz też zgłosić do banku, że bankomat działa albo wygląda dziwnie. Zwykle na przedniej ścianie bankomatu umieszczony jest numer telefonu do najbliższego oddziału banku (przydaje się także, kiedy bankomat nie chce oddać karty płatniczej).
  4. Jeżeli nie musisz, to nie korzystaj z bankomatów innego banku niż Twój. Zwykle wypłata z obcego bankomatu dużo kosztuje. Spróbuj wyrobić sobie nawyk zachowania wydruków z bankomatu przez okres jednego miesiąca. Jeżeli nic niepokojącego się nie zdarzy to możesz je wyrzucić (ale przedtem podrzyj na kawałki).
     

Bezpieczne korzystanie z karty:

  • Jeżeli zginęła Ci karta płatnicza (bankomatowa czy jakakolwiek inna), nie panikuj. Po prostu zadzwoń pod wskazany numer telefonu, pod którym można ją zastrzec (ten numer możesz zawsze dostać w banku). W momencie odbioru nowej karty, nawet jeśli zostanie Ci przysłana pocztą, zapisz sobie awaryjny numer telefonu służący do tego, by zastrzec utraconą kartę. Możesz go zapisać w telefonie komórkowym. Zastrzeż kartę natychmiast, jak tylko zorientujesz się, że ją zgubiłeś/aś.
     
Co to znaczy „zastrzec kartę bankomatową”?
Jest to telefoniczne albo osobiste (w oddziale Twojego banku) zgłoszenie żądania wstrzymania wypłat dokonanych za pomocą Twojej karty bankomatowej od momentu zgłoszenia. Żeby zastrzeżenie zostało przyjęte, musisz podać swoje imię, nazwisko i co najmniej rodzaj karty, którą chcesz zablokować. Z reguły w rozmowie telefonicznej bank prosi jeszcze o dodatkowe informacje, które pozwolą wykluczyć, że to ktoś w Twoim imieniu chce zastrzec kartę (tego robić nie wolno).

 

  • Nie przekazuj na piśmie ani ustnie komukolwiek żadnych numerów PIN ani innych haseł dotyczących Twojego konta bankowego. Nawet pracownicy banku nie mają prawa ich znać. Klawiatura, na której wpisujesz numer PIN, niech zawsze będzie zasłonięta. Staraj się, żeby wystukać kod szybko i dyskretnie. W restauracji, jeżeli płacisz kartą płatniczą, zawsze sprawdź czy kwota na rachunku jest taka sama jak kwota widoczną na ekranie terminala płatniczego (czyli urządzenia, które służy do płacenia kartą). Potwierdzenie przelewu (wydruk) musisz dostać od osoby z obsługi restauracji i zachować przez jakiś czas, najlepiej do najbliższego, comiesięcznego rozliczenia z bankiem.
  • Generalne zasady dotyczące haseł, które musisz znać (najczęściej są to cyfry a nie litery):
  • Nie zapisuj numerów PIN/haseł na kartce papieru, którą przechowujesz razem z kartą płatniczą (bankomatową), do której te hasła pasują;
  • Nie zapisuj numeru PIN ani hasła tak, żeby każdy mógł zrozumieć, co to jest, np. mój PIN do zielonej karty – 2568;
  • Możesz zapisać numer PIN/hasło cyfrowe na przykład jako zmyślony numer telefonu do nieistniejącej osoby w kalendarzu, w którym jest dużo innych numerów telefonów, np. Zbyszek – tel. 669 256 866. W tym wypadku 2568 to Twój PIN.
  • Większość numerów PIN można zmienić w banku (np. w sytuacji, kiedy w żaden sposób nie możesz sobie przypomnieć swojego PINu). Dowiedz się jak to zrobić, idąc do dowolnego oddziału swojego banku. Zwykle zmiana numeru PIN jest bezpłatna. W niektórych bankach możesz zmienić PIN przez Internet.
  • Listy z banku do Ciebie możesz wyrzucić do śmieci po dokładnym podarciu na drobne kawałki. To jasne, że nie chcesz, żeby ktokolwiek czytał, ile masz pieniędzy na koncie i w którym banku.


Bezpieczeństwo w bankowości internetowej
Każdy bank, umożliwiając Ci dostęp do konta przez stronę internetową, dokładnie opisuje, jakie stosuje zasady bezpieczeństwa. Zapoznaj się z nimi. Są proste i pomogą Ci na przykład szybko odróżnić prawdziwą stronę internetową Twojego banku od fałszywej, podłożonej przez oszustów.

Generalne zasady:

  • Poza stroną internetową banku, na której logujesz się do konta, nigdzie nie wpisuj i nie wysyłaj swoich haseł,, PINu i numerów kodowych, nie podawaj ich także nikomu przez telefon. Pracownicy banku, nigdy nie będą od Ciebie wymagali takich informacji przez telefon.
  • Jeżeli bank daje Ci taką możliwość, używaj myszy do podawania  hasła (zalogowania się) zamiast wpisywać hasło na klawiaturze komputera. Zauważysz tę możliwość na ekranie – obok miejsca na wpisanie hasła i numeru klienta będzie obrazek miniaturowej klawiatury. Zastępuje on (po powiększeniu) prawdziwą klawiaturę komputera. Hasło na ekranie jest trudniejsze do rozpoznania przez oszustów internetowych.
  • Nie loguj się do swojego konta na obcych, nieznanych komputerach, do których mają dostęp nieznani Ci ludzie. Szczególnie unikaj kawiarenek internetowych. Nie masz przecież pewności, czy obcy komputer nie jest kontrolowany przez oszusta.
  • Zawsze sprawdzaj, czy strona internetowa banku, na której się zwykle logujesz, spełnia dwa podstawowe warunki: adres strony internetowej banku rozpoczyna się od liter: https; wyraźnie widoczny jest symbol zamkniętej kłódki.
  • Przed odejściem od komputera na dłużej wyloguj się z konta bankowego przez wybranie polecenia „Wyloguj”,a nie przez zamknięcie czy zmianę strony internetowej. Wylogowanie powoduje, że dostęp do Twojego konta jest zamknięty. Każde inne postępowanie można odwrócić, na przykład przez użycie  polecenia „Wstecz”.

Pytania młodzieży

  • Ile najmniej muszę mieć pieniędzy, żeby założyć konto?

To zależy od banku – wystarczy nawet 100 zł albo zadeklarowanie regularnych wpływów. Możesz mieć też  rachunek bez opłat, a na nim 1 zł. Są oczywiście konta z wymaganym znacznie wyższym saldem na rachunku – każdemu według potrzeb.

  • Co to są fundusze inwestycyjne?

To osobne instytucje, które zajmują się wyłącznie lokowaniem pieniędzy zebranych od inwestorów w instrumenty rynku pieniężnego, papiery wartościowe (akcje, obligacje) i inne prawa majątkowe. Mają one rożne cele (gwarantowane, akcyjne, mieszane) i wynikającą z nich strukturę. Mogą być samodzielne albo stanowić element lokaty lub występować z ubezpieczeniem

Czytaj więcej w dziale: 
Zapytaj - doradztwo

Mądre skróty

Co to jest?
NIP
PIT
NFZ
ZUS
OFE

Pamiętaj: zawsze, jeśli czegoś nie wiesz, albo nie rozumiesz, postaraj się tego dowiedzieć. Możesz korzystać z Internetu, gazet, książek, pomocy znajomych. Jest mnóstwo sposobów, by zwiększyć swoją wiedzę, a Twoja wiedza, to Twój kapitał!

Jak inwestować

Zasady bezpiecznego inwestowania 

  • Po pierwsze: 

Inwestowanie nie ma sensu, jeżeli w tym samym czasie spłacasz wysokooprocentowane kredyty. To tak jakbyś zarobione na inwestycjach pieniądze oddawał/a natychmiast bankowi, od którego wziąłeś/wzięłaś niekorzystny (wysokooprocentowany) kredyt. Przyznasz, że to nie ma sensu. Jak ocenić, który kredyt jest zbyt drogi? Po prostu porównuj, choćby przez  Internetowe porównywarki, czy Twój kredyt jest w grupie drogich czy tanich kredytów.

www.placemniej.pl
www.kredyty-online.net

  • Po drugie: 

Nie kieruj się reklamami, wybierając ofertę. 

Żadna reklama banku nie jest źródłem wszystkich informacji, które powinieneś/powinnaś mieć na temat oferty bankowej. Reklamy informują o niektórych możliwych korzyściach, ale nie powiedzą Ci o wszystkich możliwych zagrożeniach związanych z ofertę banku.

Przykład: 
Jeden z banków obiecywał prezent w gotówce do 1200 zł każdemu, kto na święta weźmie pożyczkę. Żeby zasłużyć na prezent w wysokości choćby 20 zł, trzeba było zaciągnąć 2000 zł kredytu, no i jeszcze założyć konto, którego prowadzenie rocznie kosztuje 40 zł.

Reklamowe kity 2009, „Gazeta Wyborcza” z dnia 04.01.2010.

  • Po trzecie: 

Nie kupuj inwestycji, których nie rozumiesz. Niektóre są tak skomplikowane, że nawet uważnie czytając rzadko kto jest w stanie zrozumieć je w pełni. Jeżeli na wstępie nie zrozumiesz, o co chodzi w ofercie, to potem tym bardziej się pogubisz.. Możesz poprosić o pomoc w wyjaśnieniu inwestycji kogoś znajomego, doradcę finansowego albo poszukać informacji w Internecie.

  • Po czwarte: 

Nie podejmuj ryzyka, jeśli nie jesteś do niego  przekonany/a. Korzystaj z ofert bankowych albo innych form inwestycji, które wydaje Ci się  bezpieczne. To Ty sam/a podejmujesz ryzyko, lokując pieniądze. Ważne, żebyś miał/a poczucie, że ryzyko utraty zainwestowanych pieniędzy nie jest jak dla Ciebie za wysokie. Podejmując ryzyko finansowe, zawsze odpowiedz sobie na pytania: Ile jestem w stanie stracić? Nie zawsze wygrasz, ryzykując, dlatego nie staraj się za wszelką cenę „odegrać”i odzyskać w pełni zainwestowane pieniądze. Ważne, żeby z każdej nauczki wyciągać wnioski.

Inwestycje obarczone dużym ryzykiem powinny być planowane na długi czas (na kilka, kilkanaście lat), gdyż ich wartość może się znacznie wahać w czasie. Wartość ta będzie czasem rosła, a innym razem spadała, ale ogólny kierunek pomimo wahań powinien być wzrostowy. Dlatego oszczędzanie na odległe i duże cele, np. emerytura, jest najskuteczniejsze poprzez bardziej ryzykowne inwestycje. Dzięki temu można wykorzystać ich wyższą stopę zwrotu (czyli zysk) i poprzez długi termin zmniejszyć ryzyko.

  • Po piąte: 

Sprawdzaj dokładnie, jakie są koszty (np. opłaty bankowe) związane z inwestycją, którą wybierzesz. Te drobne opłaty potrafią skutecznie obniżyć korzyści, jakich spodziewasz się w związku z lokatą bankową czy kupnem obligacji państwowych.