W latach 2011-2012 podopieczni Fundacji Robinson Crusoe wzięli udział w projekcie „Prawa dziecka w opiece zastępczej, od teorii do praktyki: nowe spojrzenie poprzez badania rówieśnicze”. Celem badań było zebranie wiedzy o tym, jak proces usamodzielnienia postrzegają osoby, które są w jego trakcie, albo niedawno go zakończyły. W trakcie badań zebrano w sumie 102 wywiady kwestionariuszowe.
W projekcie zastosowano metodę badania rówieśniczego – w roli osób przygotowujących i przeprowadzających wywiady wystąpili usamodzielnieni wychowankowie pieczy zastępczej. Metoda ta ułatwiła przełamanie nieufności i nawiązanie dobrych relacji między badaczami a badanymi. Wśród badaczy znaleźli się także „Robinsonowie” - osoby, które wcześniej uczestniczyły w projektach Fundacji Robinson Crusoe.
Badania ujawniły złożony obraz procesu usamodzielnienia. Według młodzieży zarówno okres mieszkania w instytucji pieczy zastępczej, jak i przygotowanie do jej opuszczenia i sam proces usamodzielnienia ma dużo mocnych stron. Jednocześnie wskazywali na braki: niewystarczającą pomoc finansową obwarowaną wieloma warunkami formalnymi, niedostateczne przygotowanie w zakresie umiejętności praktycznych (domowy budżet, gotowanie, kontakt z urzędnikami) czy zbyt wczesny moment rozpoczynania procesu usamodzielnienia (18 lat). Najpoważniejszą trudnością okazało się jednak nie sprawy finansowe czy praktyczne, ale niedostateczne poczucie bliskości, więzi i przynależności, które w momencie przeprowadzki do mieszkania chronionego czy komunalnego zostaje narażone na dużą próbę.
Wartością dodaną projektu było przygotowanie bazy dobrych praktyk w zakresie usamodzielnienia. Badacze rówieśniczy nakręcili także film-przesłanie prezentujący postulowane przez nich standardy procesu usamodzielniania.
Projekt „Prawa dziecka w opiece zastępczej, od teorii do praktyki: nowe spojrzenie poprzez badania rówieśnicze” został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Obejmował on Albanię, Czechy, Finlandię i Polskę. Koordynatorem projektu w Polsce było Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce.
